انتخابات مجلس

در این مطلب به بحث احزاب سیاسی در ایران می پردازیم.ابتدا مقدمه ای در باب احزاب سیاسی بیان می کنیم. همانگونه که می دانیم احزاب سیاسی در کشورهای مختلف منبع اصلی تأمین نیروی انسانی متخصص و کارآمد برای تصدی پست‌ها و مناصب سیاسی هستند. احزاب با جذبو تربیت نیرو و در حقیقت کادرسازی برای نظام‌های سیاسی، هم ثبات سیاسی کشور را تضمین می‌کنند و هم باعث رشد و نمو افراد مستعد برای اداره کاحشور می‌شوند.از جمله این نیروها می توان به افراد کاندیدای مجلس در رقابت های انتخابات مجلس اشاره کرد. ازدیگر سو تعدد احزاب و رقابت بین آنها علاوه بر ایجاد نشاط سیاسیدر میان آحاد جامعه، هر کدام به نحوی نمایندگی بخشی از تفکرات مردم را به عهده گرفته و مطالبات آنان را از مجموعه حاکمیت سیاسی پیگیری می‌کنند.

منبع: انتخابات مجلس 98

تاریخچه احزاب در ایران به مفهوم جمعیتی سیاسی، مانند بسیاری از کشورها، سابقه طولانی و تاریخی دارد. این جمعیتها گاه مانند گروههای دربرگیرندۀ سربازان و فداییان اسماعیلی، جنبۀ نظامی داشتند و چون یک حزب با تشکل سیاسی ـ نظامی فعالیت می‌کردند و گاه مانند اخوان‌الصفا، سیاست را در کنار اندیشۀ اصلاح اخلاقی و فلسفی پیشه می‌ساختند و به گونۀ یک تشکل سیاسی ـ‌ فرهنگی رخ می‌نمودند. اما در واقع سابقۀ حزب سیاسی، به شکل مشخص و در چارچوب تعریفهای مرسوم و امروزی از احزاب،‌ در ایران کمتر از صد سال است و به دورۀ مشروطه یا کمی پیش از آن می‌رسد.

یکی از مهمترین ارکان نظام سیاسی کشورهای جهان در حال حاضر،احزاب سیاسی یا روش‌های نظام مندکردن شیوه دستیابی به قدرت سیاسی و راهکارهای صحیح چرخش نخبگان است. در بسیاری از کشورهای دنیا روشمند و هدفمند کردن دستیابی به قدرت اولویت اول واساسی نظام سیاسی است، تا حدی که شکل گیری بسیاری از این نظامات مدیون گروه‌های سیاسی و شبکه‌های فعال در حوزه سیاست داخلی است. در حقیقت این شبکه‌ها که در ادبیات سیاسی امروز، به حزب سیاسی شهره شده‌اند کانال‌هاییبرای تربیت نیرو برای دستیابی به جایگاه‌های سیاسی و حکومتی و همچنین تقویت تعامل بین نظام سیاسی و عامه مردم هستند.

مجلس شورای اسلامی رکن اصلی نهاد قانون‌گذاری در کشور ایران است که از نمایندگان برگزیده در انتخابات مجلس، تشکیل شده‌است. در فرمان مشروطیت از مجلس ایران هم به عنوان مجلس مقدس شورای ملی و هم مجلس شورای اسلامی نام برده شده‌است. در قانون اساسی مشروطه و قانون اساسی جمهوری اسلامی پیش از بازنگری نام این نهاد مجلس شورای ملی بوده‌است. هر چند که در ۳۱ تیر ۱۳۵۹ نمایندگان مجلس این نهاد را «مجلس شورای اسلامی» نامگذاری نمودند.

مصوبات مجلس شورای اسلامی اگر مورد تأیید شورای نگهبان قرار گیرند، برای اجرا به قوه مجریه ایران و قوه قضائیه ابلاغ می‌شوند. در برخی مسائل بسیار مهم اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ممکن است اعمال قوه مقننه از راه همه‌پرسی و مراجعه مستقیم به آراء مردم صورت گیرد که در خواست این مراجعه به آراء عمومی نیز باید به تصویب دو سوم مجموع نمایندگان مجلس برسد. مجلس ایران از سایر قوا مستقل است و به‌طور قانونی نباید هیچ اثرگذاری از بیرون بر تصمیمات مجلس وجود داشته باشد.

هم‌اینک در دوره دهم مجلس شورای اسلامی تعداد نمایندگان مجلس (با رئیس مجلس) ۲۹۰ نفر است و ریاست این دوره از مجلس به عهده آقای علی لاریجانی است.

منبع: انتخابات مجلس 98

کاندیدای انتخابات مجلس یا نامزد انتخابات مجلس افرادی هستند که واجد شرایط نمایندگی مجلس بوده و جهت شرکت در انتخابات مجلس ثبت نام نموده اند. در فصل سوم قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی شرایط انتخاب کنندگان و انتخاب شوندگان(شرایط نمایندگی) ، توضیح داده شده است.که این قانون چندبار اصلاحیه داشته است.در ماده 28 این قانون شرایط عمومی و اختصاصی کاندیدهای انتخابات مجلس ذکر شده است. در ماده 29 قانون انتخابات مجلس اشخاصی که بواسطه ی مقاوم و شغل نمی تواندد نامزد انتخابات مجلس شوند آمده است. ماده 30 قانون شامل شرایط محرومیت از کاندید شدن برای انتخابات مجلس می باشد.توضیحات کامل مواد قانونی ذکر شده را می توانید در صفحه شرایط ثبت نام انتخابات مجلس مطالعه کنید.

نامزدهای شرکت در انتخابات مجلس شورای اسلامی باید مورد تأیید نهادهای مربوط قرار گیرند. این نهادها به ۲ گروه هیئت‌های اجرایی که وابسته به دولت و وزارت کشور هستند و شورای نگهبان تقسیم می‌شوند.

علاوه به موارد قانونی شرایط نمایندگی مجلس می توان شاخص های بسیاری را جهت ارزیابی و انتخاب یک نماینده مجلس تعیین کرد.

منبع: انتخابات مجلس 98

تاریخ انتخابات مجلس 98

۹۸/۱۰/۲۲ تا ۹۸/۱۱/۱۱: ابلاغ مراتب تأیید یا رد صلاحیت داوطلبان انتخابات مجلس توسط فرماندار مرکز حوزه انتخابیه و دریافت شکایت از داوطلبان رد صلاحیت شده و اظهار نظر قطعی و نهایی شورای نگهبان در خصوص کلیه داوطلبان و اعلام آن به وزارت کشور

۹۸/۱۱/۱۲ تا ۹۸/۱۱/۱۴: دریافت شکایت از داوطلبانی که در سیر مراحل قبلی تأیید شده‌اند لیکن شورای نگهبان نظر به رد صلاحیت آنان دارد.

۹۸/۱۱/۱۵ تا ۹۸/۱۱/۲۱: رسیدگی به شکایات داوطلبان توسط شورای نگهبان و اعلام آن به وزارت کشور

۹۸/۱۱/۲۲: اعلام قطعی اسامی نامزدهای انتخابات مجلس به مراکز حوزه‌های انتخابیه توسط وزارت کشور

۹۸/۱۱/۲۳: انتشار آگهی اسامی نامزدهای تأیید شده

۹۸/۱۱/۲۳: جمع‌بندی، تهیه، تنظیم و انتشار آگهی انتخابات

۹۸/۱۱/۲۳ تا ۹۸/۱۱/۳۰: تبلیغات انتخاباتی نامزدها

۹۸/۱۲/۱: ممنوعیت تبلیغات انتخاباتی

۹۸/۱۲/۲: اخذ رأی از واجدین شرایط انتخابات مجلس

منبع: انتخابات مجلس 98

زمان انتخابات مجلس ۹۸ در دو دور به تاریخ‌های ۲ اسفند ۱۳۹۸ و اردیبهشت ۱۳۹۹ خواهد بود. همچنین اولین انتخابات میان‌دوره‌ای دوره پنجم مجلس خبرگان رهبری استان‌های تهران، خراسان رضوی، خراسان شمالی، استان فارس و قم نیز به صورت همزمان برگزار خواهد شد.پس از بررسی سوابق و صلاحیت داوطلبان در مراجع چهارگانه و اعلام نظر شورای نگهبان، وزارت کشور در ۲۲ بهمن اسامی نهایی نامزدهای انتخابات را به مراکز حوزه‌های انتخابیه اعلام می‌کند.در اواخر سال ۹۸ انتخابات مجلس برگزار می‌شود.

تبلیغات انتخاباتی از ۲۳ بهمن آغاز می‌شود و داوطلبان تا سی‌ام بهمن می‌توانند تبلیغات خود را انجام دهند.

زمان دقیق برگزاری انتخابات مجلس ۹۸ در دوم اسفند برگزار می‌شود.

منبع: انتخابات مجلس 98

حوزه انتخابیه یا حوزه انتخاباتی (انگلیسی: Electoral district) یک واحد جغرافیایی انتخاباتی است که رقابت‌های انتخاباتی در چهارچوب آن انجام شده و برگزیده یا برگزیدگان انتخابات در درجه اول متعلق به آن حوزه انتخابیه تلقی می‌شوند. آسان‌سازی فرایند انتخابات و ایجاد تناسب عادلانه بین جمعیت و شمار برگزیدگان از جمله اهداف اصلی حوزه‌بندی انتخابات است.

عبدالله ناصری فعال سیاسی اصلاح‌طلب در گفتگو با فرارو درباره پیش بینی خود درباره میزان مشارکت در انتخابات مجلس یازدهم گفت: «عملکرد دولت، حاکمیت و مجلس در سال‌های اخیر و اوج ناکارآمدی مجلس در مصوبه افزایش قیمت بنزین به اضافه حوادث آبان ماه و آسیب دیدن جامعه، کاهش قابل توجه میزان مشارکت در انتخابات مجلس را به دنبال خواهد داشت.»

وی اظهار داشت: «مردم هر حوزه انتخابیه نیز در ازای خدمات و آوردن امکانات به نماینده خود رای می‌دادند. البته من انکار نمی‌کنم برخی نمایندگان شهر‌های کوچک در چند حوزه انتخابیه به دلیل سابقه نمایندگی، ارتباطات و رانت در جذب افکار موکلان خود موفق بودند، اما عامل تعیین‌کننده در ادوار قبل از بین رفته است.»

این فعال اصلاح‌طلب گفت: «شور و هیجانات منطقه‌ای، قومی و محلی نیز بر میزان مشارکت در انتخابات یازدهمین دوره مجلس تاثیری ندارد و تنها عامل موثر شاید حضور نامزد‌های جوان و از نسل جدید جمهوری اسلامی باشد.»

علی دورانی فعال سیاسی اصولگرا با تایید تمایز الگوی رای دهی در کلان‌شهر‌ها با شهر‌های کوچک در گفتگو با فرارو گفت: «بسیاری از اظهارنظرات درباره کاهش مشارکت در انتخابات مجلس پیش روی، معطوف به کلان‌شهر‌ها و به خصوص تهران است.»

نامزدهای انتخابات مجلس 98 از 23 بهمن می توانند تبلیغات خود را به مدت 7 روز به اجرا گذاشته و نسبت به معرفی خود اقدام کنند.

منبع: انتخابات مجلس 98

در فصل سوم قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی شرایط نمایندگی مجلس، توضیح داده شده است. در ماده 28 شرایط عمومی و اختصاصی نماینده مجلس شدن آمده است که نامزدهای انتخابات مجلس باید دارای شرایط عمومی و اختصاصی ذیل باشند:

1. اعتقاد به اسلام؛
٢- التزام عملی به اسلام؛

مجلس شورای اسلامی

تبصره ۱ - منظور از التزام عملی در این بند، عمل به احکام اسلام در حد عمل به انجام واجبات و عدم اصرار بر محرمات است. عدم احراز التزام عملی به اسلام به دلیل تجاهر به فسق ثابت می شود" به این تبصره اضافه شد.
تبصره ۲_ داوطلبان نمایندگی اقلیت های دینی مصرح در قانون اساسی باید به دین خود اعتقاد داشته باشند.
٣- التزام عملی به انقلاب اسلامی و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران؛
تبصره - منظور از التزام عملی در این بند، اعتقاد و تعهد به ارزشهای اساسی نظام شامل اسلامیت، جمهوریت، استقلال، آزادی و وحدت ملی است.

انتخابات مجلس

4- ابراز وفاداری به قانون اساسی و اصل ولایت مطلقه فقیه؛
5- تابعیت کشور جمهوری اسلامی ایران؛
تبصره - اتباع ایرانی که تابعیت کشور دیگری را اخذ کرده اند و اشخاص غیرایرانی که تابعیت ایران را تحصیل نموده اند، از داوطلبی انتخابات محروم می باشند.
6-سلامت جسمی در حد برخورداری از نعمت شنوایی و گویایی؛ (عبارت بینایی در اصلاحیه جدید حذف شده است.)
۷- داشتن کارت پایان خدمت وظیفه عمومی یا کارت معافیت دائمی برای آقایان؛
تبصره - افرادی که به جهت غیبت از خدمت وظیفه عمومی و با سپری شدن مدت زمان مشخص، مشمول پرداخت جریمه خرید خدمت شده اند، از ثبت نام در انتخابات محروم می باشند.
8- عدم محجوریت؛

نمایندگان مجلس

9- عدم محکومیت قطعی به جرائم اقتصادی (موضوع تبصره ماده ۳6 قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲/2/1، جرائم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور و جرائم علیه عفت عمومی، ارتداد و خیانت در امانت؛
۱۰- عدم محکومیت کیفری مؤثر و محرومیت از حقوق اجتماعی؛
۱۱- عدم وابستگی به گروههای غیر قانونی؛
۱۲- عدم مؤثر بودن در تحکیم رژیم گذشته و وابسته نبودن به آن؛
۱۳- عدم اعتیاد و استعمال مواد مخدر و روانگردان؛

منبع: انتخابات مجلس 98